Homilie Pater Piet Hoornaert 7 september 2025 : 23ste zondag door het Jaar C

OPENINGSWOORD

Je merkt zelf ook wel vanuit de berichtgeving en de sociale media
dat onze aarde op diverse vlakken steeds duidelijker last heeft 
van de gevolgen van de klimaatverandering.
Mensen moeten soms op de vlucht slaan voor tornado’s,
bosbranden, extreme droogte of wilde overstromingen. 
Daardoor is er een bijkomende vluchtelingenstroom
en emigratie-stroom.

Mensen proberen ook te ontkomen aan meedogenloos oorlogsgeweld
en aan economische krapte of terugval en armoede. 

Welnu, de vrede in de wereld en de zorg voor de schepping 
liggen ons als christenen nauw aan het hart.

De overleden Paus Franciscus schreef daarover al in 2015
de waardevolle encycliek “Laudato si”, 
dit is Italiaans voor “Geprezen zijt Gij Heer”
Deze beginwoorden zijn afkomstig uit het Loflied der Schepping,
het Zonnelied van Sint-Franciscus.

De encycliek heeft als ondertitel : 
“Over de zorg voor ons gemeenschappelijk huis” 
en heeft zo de beschermwaardigheid 
van de aarde en het milieu tot onderwerp.

Samen met Jezus willen we dan ook
op deze scheppings-zondag de evangelische zaden 
van hoop en vrede verspreiden, dichtbij en veraf.

Laten we ons hart openen voor zijn aanwezigheid in ons midden.

KYRIE-LITANIE

Heer, wanneer wij ons op een dwaalspoor begeven, 
schenkt Gij ons uw Geest van wijsheid en inzicht. 
Heer, ontferm U over ons.

Christus, wanneer wij anderen negeren of vernederen, 
roept Gij ons op om liefdevol om te gaan met elkaar. 
Christus, ontferm U over ons.

Heer, wanneer wij krampachtig vasthouden aan ons bezit, 
daagt Gij ons uit om U te volgen
te verminderen en te delen met medemensen. 
Heer, ontferm U over ons. 

V. Moge de barmhartige God zich over ons ontfermen, 
onze zonden vergeven en ons geleiden tot nieuw en eeuwig leven.

HOMILIE 

Lucas 14, 25-33

Er zijn woorden en uitdrukkingen in het evangelie van vandaag die weerstand kunnen oproepen. Wat betekent het om je eigen leven te ‘haten’ en wat is dat ‘kruis’ dat wij op ons moeten nemen? Ik kan me goed voorstellen dat je daar wellicht moeite mee kunt hebben. 

Straffe uitdrukkingen. 

Goed om weten is dan: dat de Hebreeuwse en Aramese taal heel gemakkelijk straffe uitdrukkingen gebruikt om het belang van iets of de emoties rond iets weer te geven. Dus, als bv een Aramese jongen wil aangeven dat zijn broer wat groter is dan hij, zegt hij gemakkelijk: “O, hij is groot en ik ben klein”. Zo ook met dat werkwoord ‘haten’. ‘Haten’ verwijst niet naar de ‘woede’ of ‘weerwraak’, die dat werkwoord in het Nederlands kan oproepen. Het betekent hier voor ons Vlamingen gewoon ‘minder houden’ van iemand of iets. Het betekent dan dat het volgen van Jezus voor jou niet op de eerste plaats komt. 

God wil wél dat we van elkaar houden en dat geldt natuurlijk zeker binnen gezinnen en tussen echtgenoten. Jezus roept zijn leerlingen op om zelfs vijanden lief te hebben. Dat geldt dan zeker voor wie het dichtst bij ons staan, zoals ouders, echtgenoten, kinderen, broers en zussen. 

Koester een liefdevol Godsbeeld.

Vergis je niet. Uit de Blijde Boodschap van Jezus komt heel zeker een liefdevol Godsbeeld naar voor. God wil mensen met dorst te drinken geven en wie het wil mag drinken uit de bron van levend water. Hij peilt ons hart. Onze naam staat in zijn hand geschreven. Hij wil ons niet op doodlopende wegen leiden, want zijn hand houdt ons vast. 

In het boek Exodus horen wij over Mozes die er zich bij God over beklaagt dat hij het volk een al te zware last op de schouders heeft gelegd. Hij krijgt het troostende antwoord dat het volk God wél aan zijn kant zal vinden, want zijn naam maakt Hij waar: ‘Ik zal er zijn voor jou’.

En het kruis dragen als christen betekent hier dat we pijn kunnen ervaren als we kiezen om samen met Jezus mee te gaan op onze levensweg en daarbij tegenkanting of vormen van lijden moeten ondergaan. 

Jezus verlangt dus wel het een en ander van ieder christen, die met Hem meegaat. Laten we niet te makkelijk veronderstellen dat de toehoorders in Jezus’ dagen minder afgeschrikt werden door wat Hij zei. Ook al waren ze arm, dan nóg hielden ze van wat ze bezaten en, net als wij, zouden ze daar wel méér van willen hebben.

Het dragen van het kruis heeft te maken met het écht ter harte nemen van de goede woorden die Jezus ons toevertrouwt. Zo horen wij Jezus zeggen: “Neem mijn juk op je schouders en leer van mij want het is goed en zacht om te dragen” en elders “Kom tot mij die belast en beladen zijt en ik zal je rust en verkwikking schenken”. Je kruis dragen betekent – samen mét Jezus - de taak op je nemen die jou tot een volwassen en deugdzaam mens maakt. Het betekent dus ook in beproevingen en bij tegenslag, je levensoriëntatie blijven vinden in Jezus’ woorden, nl “God beminnen en je naaste als jezelf!”

Openstaan voor God vraagt een ommekeer. 

Dat is wel een opgave, een zoektocht, zoals wij hoorden in het boek Wijsheid. Want wij begrijpen soms nauwelijks de dingen die voor de hand liggen. Hoe komen we dan op het spoor van het levens-adem van God? Wel, die opgave, die zoektocht houdt een ommekeer in: nl. niet jezelf als het centrum van de wereld beschouwen, maar je aandacht, je hart en je levenskracht vanuit Gods goede Geest óók toewijden aan het welzijn van je medemensen. 

Alleen en vooral bedacht te zijn op jezelf, blijkt tenslotte onvruchtbaar en verschrompelt je. Zo’n houding mag je niet tot leidraad nemen als leerling van Jezus. Hij vraagt je liefdevol om je los te maken van wat je gevangenhoudt en om bereid te zijn een nieuwe, betere levensweg bewandelen. 

Wie zijn levensweg vindt in de bevrijdende woorden van Jezus, zal gaandeweg ook God zien in het gezicht dat ons aankijkt en zo ook de liefde kennen die ons beloofd is. Zulke christenen leven in de vrijheid van de liefde, zijn weerbaar in hun kwetsbaarheid en treden anderen open tegemoet. Want zij weten dat zij samen-leven in het licht van God, die ons roept om voor elkaar te bestaan. 

Belangrijk om tot een familie te behoren.

Een goed gezinsleven was iets kostbaars voor Jezus’ tijdgenoten. Terwijl wij individualiteit en ‘op jezelf kunnen staan’ nu belangrijk vinden, was het toen - en nù óók - belangrijk om bij een familie te horen. Als iemand echt alleen staat, dan wordt dat toch eerder ingeschat als ‘minder’, dan wanneer hij samen met anderen kan zijn.

Eerder in dit evangelie heeft Jezus al verteld welke nieuwe familie-relatie Hij tot stand wilde brengen. Zijn échte familie zijn al die mensen die luisteren en positief reageren op Gods woord (8,21; 11,27-28). Dus, als we willen deel uitmaken van deze nieuwe christelijke familie, dan zullen andere banden op de tweede plaats komen. 

Als Jezus’ volgelingen leven wij in een nieuw netwerk van relaties, vormen we een nieuwe familie. Ze bestaat uit degenen die, net als wij, gekozen hebben om Jezus te volgen. In deze familie hebben we bovendien te maken met andere menselijke verhoudingen. 

Wij zijn de familie van Jezus.

Denk maar aan die woorden uit het evangelie dat in een aantal gevallen “de laatsten de eersten” zullen worden; en sommigen die dachten op de eerste plaats te komen, in feite de laatsten zullen zijn. Jezus kan onze gebruikelijke manier van wie belangrijk is, soms omdraaien. Dat betekent dus dat niet altijd de gangbare sociale verhoudingen gewoon doorgaan.

Dit kan schokkend zijn voor bepaalde mensen. Maar laten we eerlijk zijn: we horen dit niet voor de eerste keer. Daarom komen we hier, om te luisteren naar de H. Schrift en gevoed te worden rond het altaar. Wij zijn hier al de familie van Jezus, met mensen rondom ons die we zusters en broeders mogen noemen. Dat allemaal omdat Jezus ons uitnodigde om Hem te ontmoeten, in Hem te geloven, ons leven door Hem te laten leiden en hiervan een prioriteit te maken.

VOORBEDEN

V.   Laten we vol vertrouwen bidden tot de Schepper 
om hoop en vrede in de wereld.

L. 
 1. Voor wie een verantwoordelijkheid dragen in de Kerk. 
Dat zij ook bereid zijn om hun kruis op te nemen 
en ook los te komen 
van een eventueel neiging 
tot rijkdom en overtollig bezit … 

2. Voor regeringsleiders en politici.
Dat zij al het mogelijke doen 
om vrede in de wereld te bevorderen 
en de eenheid tussen volkeren te bewerken ... 

3. Voor jongeren die zich moedig inzetten 
bij hun zorg voor onze aarde als Gods schepping 
en ook voor vredesactivisten. 
Dat zij de hoop op een verzoende wereld 
en een herstelde schepping nooit opgeven ... 

4. Voor slachtoffers van oorlogen en natuurgeweld. 
Dat hun lijden en pijn ons niet onverschillig laten, 
maar ons aanzetten tot daden van liefde en solidariteit ... 

V.  Trouwe God,
Gij houdt van uw schepping 
en verlangt dat wij in liefde leven met elkaar. 
Schenk ons uw Geest van wijsheid en inzicht, 
die ons in staat stelt om aan uw verlangen te beantwoorden 
en U zo lief te hebben en te dienen.
Wij vragen het U door Christus, onze Heer.